|
Абдурраҳмоннинг ким халифа бўлиши ҳақида ҳамма мусулмонлар раъйини олишига ҳам мусулмонларнинг ижмо қилишлари, қолаверса Абдурраҳмоннинг: «Мен одамлар ишини кўриб уларнинг Усмонга бировни тенглаштиришганини кўрмадим», деб Усмон исмини эълон қилиши, мусулмонлар уни ўзларига халифа бўлишини ихтиёр қилдилар, деб айтиши ва мусулмонларнинг Усмонга байъат беришга ижмо қилишлари, буларнинг барчаси халифани тиклаш ҳақидаги шаръий ҳукмда очиқ кўриниб турибди.
Энди иккита масала қолди. Биринчиси: Халифани тиклайдиган мусулмонлар кимлар ўзи? Улар аҳли ҳал ва ақдми ёки муайян сондаги мусулмонларми ёки ҳамма мусулмонларми?
Иккинчиси: Яширин овоз бериш, овоз бериш қутилари ва овозларни ҳисоблаш каби ҳозирги асрдаги сайловларда бўлаётган ишларга Ислом буюрадими ёки йўқми?
Биринчи масалага тўхталадиган бўлсак, Шореъ султонни Уммат ҳақ-хуқуқи қилиб қўйди ва халифани тиклашни мусулмонлар оммаси ҳақ-хуқуқи қилиб қўйди. Бу ҳуқуқни фақат битта гуруҳгагина ва битта жамоатгагина бериб қўймади. Демак байъат ҳамма мусулмонлар зиммасидаги фарздир:
«مَنْ مَاتَ وَلَيْسَ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً»
«Кимки бўйнида байъат йўқ ҳолда ўлса жоҳилият ўлими билан ўлибди». Бу барча мусулмонлар учун умумийдир. Шунинг учун халифани тиклаш ҳуқуқи фақат аҳли ҳал ва ақдникигина эмас. Шунингдек у муайян шахcларнинггина ҳуқуқи ҳам эмас. Аксинча у ҳеч истисносиз ҳамма мусулмонларнинг ҳақ-ҳуқуқидир. У ҳатто фожир ва мунофиқларнинг – модомики улар балоғатга етган мусулмонлар экан – ҳам ҳуқуқидир. Чунки насслар умумий келган. Балоғатга етмаган кичик ёшдаги боланинг байъатини рад қилишдан бошқа бу нассларни хослаб қўядиган ҳеч бир далил келмаган. Демак бу насслар умумий бўлиб қолаверади.
51-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247